340 câu ca dao, tục ngữ về đạo đức, lối sống, đạo lý làm người

Đến nay, những câu ca dao, tục ngữ về đạo đức, đạo lý, lối sống được ông cha ta đúc kết vẫn giữ được vẹn nguyên giá trị của mình. Sau đây, hãy cùng VOH điểm qua những câu ca dao, tục ngữ ý nghĩa này. 

Thành ngữ, ca dao, tục ngữ về đạo đức, đạo lý làm người

Bằng việc tìm hiểu những câu thành ngữ, ca dao, tục ngữ về đạo lý làm người, hy vọng bạn sẽ có thể sớm hoàn thiện bản thân và sống tốt hơn mỗi ngày. Dưới đây là một số gợi ý hay do VOH tổng hợp.

Tục ngữ về đạo lý làm người, đạo đức lối sống

Qua hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước, người Việt Nam đã xây dựng và bồi đắp nên nhiều giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp. Một trong số đó đã được ông cha ta gửi gắm qua tuyển tập ca dao, tục ngữ về đạo đức vô cùng sâu sắc sau.

1. Giấy rách phải giữ lấy lề.
2. Anh em trong nhà, đóng cửa dạy nhau.
3. Anh em thuận hòa là nhà có phúc.
4. Ở hiền gặp lành.
5. Chết giả mới biết dạ anh em.
6. Tiền bạc đi trước mực thước đi sau.
7. Người có lúc vinh, lúc nhục.
8. Sông có khúc, người có lúc.
9. Uống nước nhớ nguồn.
10. Thức lâu mới biết đêm dài, ở lâu mới biết con người có nhân.
11. Hết tiền tài, hết nhân nghĩa.
12. Quân tử lông chân, tiểu nhân lông bụng.
13. Lòng sông lòng bể dễ dò, ai từng bẻ thước mà đo lòng người.
14. Ăn coi nồi ngồi coi hướng.
15. Anh hùng đa nạn, hồng nhân đa truân.
16. Thấy có thóc mới cho vay gạo.
17. Biết đâu mà há miệng chờ ho.
18. Nhác đâm thì đổi chày, nhác xay thì đổi cối.
19. Một câu nhịn là chín câu lành.
20. Giận mất khôn, lo mất ngon.
21. Đánh nhau chia gạo, chào nhau ăn cơm.
22. Người ngay mắc cạn, kẻ gian vui cười.
23. Cứu vật, vật trả ơn, cứu nhân, nhân trả oán.
24. Lá lành đùm lá rách.
25. Thương người như thể thương thân.
26. Chị ngã em nâng.
27. Kính lão đắc thọ.
28. Làm việc phi pháp, sự ác đến ngay.
29. Mưu thâm họa diệt thâm.
30. Sát nhân, giả tử.
31. Nọc người bằng mười nọc rắn.
32. Ở hậu gặp hậu, ở bạc gặp bạc.
33. Một miếng khi đói bằng gói khi no.
34. Đời trước đắp nấm, đời sau ấm mồ.
35. Ngu si hưởng thái bình.
36. Thánh nhân đãi kẻ khù khờ.
37. Khôn sống, mống chết.
38. Đẹp nết hơn đẹp người.
39. Nhà sạch thì mát, bát sạch ngon cơm.
40. Sướng một lúc, khổ một đời.
41. Trách mình trước, trách người sau.
42. Tốt danh hơn lành áo.
43. Cái nết đánh chết cái đẹp.
44. Cười người ba tháng, ai cười ba năm.

46. Có rau ăn rau, có cháo ăn cháo.
47. Đói ăn rau, đau uống thuốc.
48. Ở ống thì dài, ở bầu thì tròn.
49. Ăn theo thuở, ở theo thì.
50. Đói cho sạch, rách cho thơm.
51. Vàng thật không sợ lửa.
52. Chọn bạn mà chơi.
53. Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.
54. Tránh voi chẳng xấu mặt nào.
55. Bỏ thì thương, vương thì tội.
56. Nồi nào vung nấy.
57. Tay nhọ thì mặt cũng nhọ.
58. Năng ăn hay đói, năng nói hay lầm.
59. Ở quen thói, nói quen sáo.
60. Đàn ông nông nổi giếng khơi,
    Đàn bà sâu sắc như cơi đựng trầu.
61. Chết đứng hơn sống quỳ.
62. Voi chẳng đẻ, đẻ thì to.
63. Nói láo quá, hóa vụng.
64. Năm ngón tay có ngón dài ngón ngắn.
65. Ngồi ăn không, núi cũng mòn.
66. Ăn có chừng, chơi có độ.
67. Thắng không kiêu, bại không nản.
68. Có chí thì nên.
69. Kiến tha lâu đầy tổ.
70. Cẩn tắc vô ưu.
71. Cháy nhà hàng xóm, bình chân như vại.
72. Thầy nào tớ ấy.
73. Đò nào, sào ấy.
74. Dâu dữ mất họ, chó dữ mất láng giềng.
75. Ngựa quen đường cũ.
76. Có mới nới cũ.
77. Chân tốt về hài, tai tốt về hoa.
78. Người tốt về lụa lúa tốt về phân.
79. Còn nước còn tát.
80. Mất của mới lo rào giậu.
81. Nước đến chân mới nhảy.
82. Con giun xéo lắm cũng quằn.
83. Tức nòng súng, súng nổ.
84. Văn minh, vợ người.
85. Vô nghệ đi hát, mạt nghệ đi câu.
86. Xướng ca vô loài.
87. Chưa học đui, đã đòi bói ra sự thật.
88. Nghe thầy bói đói rã họng.
89. Rộng miệng cả tiếng.
90. To mắt hay nói ngang.
91. Mất bò mới lo làm chuồng.
92. Cần cù bù thông minh.

Tục ngữ, ca dao về tôn sư trọng đạo

Tôn sư trọng đạo là truyền thống cũng là nét đẹp của dân tộc ta. Đó là lý do vì sao mà chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy những câu tục ngữ về tôn sư trọng đạo hay ca dao về tôn sư trọng đại trong kho tàng văn học nước nhà.

1. Tiên học lễ, hậu học văn.
2. Một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy.
3. Không thầy đố mày làm nên.
4. Học thầy không tày học bạn.
5. Một kho vàng không bằng một nang chữ.

6. Muốn biết phải hỏi, muốn giỏi phải học.
7. Người không học như ngọc không mài.
8. Trọng thầy mới được làm thầy.
9. Một gánh sách không bằng một giáo viên giỏi.
10. Nhất quý nhì sư.
11. Mồng một tết cha, mồng ba tết thầy.
12. Muốn sang thì bắt cầu kiều
    Muốn con hay chữ, thì yêu lấy thầy!
13. Vua, thầy, cha, ấy ba ngôi
    Kính thờ như một, trẻ ơi ghi lòng.
14. Ơn thầy soi lối mở đường 
    Cho con vững bước dặm trường tương lai.
15. Ơn Thầy không bằng gốc bễ,
    Nghĩa Thầy gánh vác cuộc đời học sinh.
16. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
    Có danh có vọng nhớ thầy khi xưa.
17. Dốt kia thì phải cậy thầy
    Vụng kia cậy thợ thì mày làm nên.
18. Ở đây gần bạn gần thầy                           
    Có công mài sắt có ngày nên kim.
19. Cơm cha, áo mẹ, chữ thầy
    Nghĩ sao cho bố những ngày ước mong.
20. Học là học biết giữ giàng
    Biết điều nhân nghĩa biết đàng hiếu trung.
21. Gươm vàng rớt xuống Hồ Tây
    Ơn cha nghĩa trọng công thầy cũng sâu.
22. Mấy ai là kẻ không thầy
    Thế gian thường nói đố mày làm nên.
23. Mười năm rèn luyện sách đèn
    Công danh gặp bước, chớ quên ơn thầy.
24. Mẹ cha công đức sinh thành
    Ra trường thầy dạy học hành cho hay.
25. Ơn Thầy không bằng gốc bễ,
    Nghĩa Thầy Gánh vác cuộc đời học sinh.
26. Công cha, áo mẹ, chữ thầy
    Gắng công mà học có ngày thành danh.

27. Bẻ lau làm viết chép văn
    Âu Dương có mẹ dạy răn như thầy.
28. Đến đây viếng cảnh viếng thầy
    Không say mùi đạo cũng khuây mùi trần.
29. Vua, thầy, cha, ấy ba ngôi
    Kính thờ như một, trẻ ơi ghi lòng.
30. Tạ ơn thầy đã dẫn con vào rừng trí thức
    Cảm nghĩa cô đã dắt trò đến biển yêu thương.
31. Con ơi ham học chớ đùa
    Bữa mô ngày Tết thỉnh bùa thầy đeo.
32. Con hơn cha là nhà có phúc
    Trò hơn thầy là đất nước yên vui.
33. Con ơi ghi nhớ lời này
    Công cha, nghĩa mẹ, công thầy chớ quên.
34. Chữ thầy trong cõi người ta
    Dặm dài hoa nắng trời xa biển đầy.
35. Thời gian dẫu bạc mái đầu
    Tim trò vẫn tạc đậm câu ơn thầy.
36. Dạy con từ thuở tiểu sinh
    Gần thầy gần bạn tập tành lễ nghi.
37. Học cho "cách vật trí tri"
    Văn chương chữ nghĩa nghề gì cũng thông.
38. Ai người đánh thức đêm trường mộng
    Ai soi đường lồng lộng ánh từ quang
39. Ai thắp lửa bồ đề toả sáng
    Đạo vô vi sưởi ấm cả trần gian.
40. Muốn khôn thì phải có thầy
    Không thầy dạy dỗ, đố mày làm nên.
41. Mười năm luyện tập sách đèn
    Công danh gặp bước chớ quên ơn thầy.
42. Yêu kính thầy mới làm thầy
    Những phường bội bạc sau này ra chi.

Ca dao về đạo đức

Ca dao về đạo lý, đạo đức của người xưa cũng chứa đựng nhiều bài học ý nghĩa về cách làm người. Và cho đến nay, chúng vẫn có giá trị giáo dục cực kỳ lớn.

1. Những người đạo đức hiền hòa
   Đi đâu cũng được người ta tôn thờ.
2. Người trồng cây hạnh người chơi
   Ta trồng cây đức để đời về sau.
3. Anh em như thể tay chân
   Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần.
4. Cây xanh thì lá cũng xanh,
   Cha mẹ hiền lành để đức cho con.
5. Mừng cây rồi lại mừng cành,
   Cây tốt lắm chồi, người đức lắm con.
6. Ba vuông sánh với bảy tròn,
   Ðời cha vinh hiển, đời con sang giàu.
7. Anh em bốn bể là nhà
   Người dưng khác họ vẫn là anh em.
8. Làm người ăn tối lo mai,
   Việc mình hồ dễ để ai đo lường.
9. Làm người phải đắn phải đo,
   Phải cân nặng nhẹ, phải dò nông sâu.
10. Một cây làm chẳng nên non,
    Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
11. Vẽ được da hổ, khó vẽ được xương hổ
    Biết mặt người, không biết được lòng người.
12. Sông kia bên lở bên bồi
    Bên lở thì đục bên bồi thì trong.
13. Sông kia nước chảy đôi dòng
    Biết rằng bên đục bên trong bên nào.
14. Mấy đời bánh đúc có xương
    Mấy đời dì ghẻ lại thương con chồng.
15. Khúc sông bên lở bên bồi,
    Bên lở lở mãi, bên bồi bồi thêm.
16. Cờ bạc là bác thằng bần,
    Cửa nhà bán hết tra chân vào cùm.
17. Chị em ta như bánh đa bánh đúc
    Chị em người thì dùi đục cẳng tay
    Chị em ta đồng quà, tấm bánh
    Chị em người, đòn gánh gót chân!
18. Vợ chồng ta bánh đa bánh đúc
    Vợ chồng nó một cục mắm tôm.
19. Ta về ta tắm ao ta
    Dù trong dù đục, ao nhà vẫn hơn.
20. Cha mẹ để của bằng non
    Không bằng để đức cho con ở đời.
21. Chì khoe chì nặng hơn đồng
    Sao chì chẳng đúc nên cồng nên chiêng.
22. Nước trong khe suối chảy ra
    Mình chê nước đục, mình đà trong chưa?
23. Làm người chẳng biết lo xa,
    Trẻ trung đã vậy tuổi già làm sao.
24. Làm người cho biết tiền tằn,
    Đồ ăn thức mặc có ngần thì thôi.
25. Những người đói rách rạc rài,
    Bởi phụ của trời làm chẳng nên ăn.
26. Làm người chẳng ăn chẳng chơi,
    Khư khư giữ lấy của trời làm chi.
27. Làm người có miệng có môi,
    Sao cô căm cắm như nồi không vung.
28. Tiền thời lấy thúng mà đong,
    Bạc thời xếp núi chưa mong gái này.
29. Lạ thay con cá thờn bơn,
    Nằm trên bãi cát, đợi cơn mưa rào.
30. Làm người ăn tối lo mai,
    Việc mình hồ dễ để ai đo lường.
31. Đục nước thì mới béo cò,
    Trong như giá ngọc cò mò vào đâu?
32. Đời xưa trả oán còn lâu,
    Đời nay trả oán bất câu giờ nào.
33. Đời người có một gang tay,
    Ai hay ngủ ngày chỉ được nửa gang.
34. Đời người sống mấy gang tay,
    Hơi đâu cặm cụi cả ngày lẫn đêm.
35. Đời cha đi hái hoa người,
    Đời con phải trả nợ đời thay cha.
36. Đời cha cho chí đời con,
    Có muốn so tròn thì phải so vuông.
37. Đói thì đầu gối phải bò,
    Cái chân hay chạy cái giò hay đi.
38. Con ơi gia cảnh mình nghèo
    Ham chi vợ đẹp vợ giàu nó khinh.
39. Người mà phi nghĩa đừng chơi
    Của mà phi nghĩa mấy mươi chớ mòng.
40. Sông sâu sào ngắn khôn dò
    Người khôn ít nói, khôn đo tấc lòng.
41. Sông dài thì lắm đò ngang,
    Anh nhiều nhân ngãi thì mang oán thù.
42. Mèo hoang lại gặp mèo hoang
    Anh đi ăn trộm gặp nàng mói khoai.
43. Trống chùa ai đánh thì thùng,
    Của chung ai khéo vẫy vùng thành riêng?
44. Hạt tiêu nó bé nó cay,
    Đồng tiền nó bé, nó hay cửa quyền.
45. Đất có bồi có lở
    Người có dở có hay,
    Coi theo thời mà ở,
    Chọn theo cỡ mà xài,
    Dầu ai ỷ thế cậy tài
    Em giữ lòng thục nữ dùi mài gương trong.
46. Quý chi một nải chuối xanh,
    Năm bảy người giành cho mủ dính tay.
47. Hoài lời nói kẻ vô tri,
    Một năm gánh chì, đúc chẳng nên chuông.
48. Nhịn miệng tiếp khách đường xa,
    Cũng bằng gửi của chồng ta ăn đường.
49. Ai ơi đừng phụ mụt măng,
    Mụt măng có nhỏ cũng bằng cây tre.
50. Chẳng lo chi đó cười đây,
    Bão rồi mới biết cội cây cứng mềm.
51. Gió day thì mặc gió day
    Xin cho cây cứng lá dày thì thôi.
52. Ngán thay sửa dép vườn dưa,
    Dù ngay cho mấy cũng ngờ rằng gian.
53. Được mùa chê gạo vô hơi,
    Mất mùa ăn cám trời ơi, hỡi trời.
54. Canh bầu nấu với cá trê,
    Ăn vô cho mát mà mê vợ già.
55. Làm trai chí ở cho bền,
    Đừng lo muộn vợ, chớ phiền muộn con.
56. Làm trai đi biển đi sông,
    Vào đây gặp bãi cát nông mà buồn.
57. Làm trai cho đáng nên trai,
    Xuống Đông, Đông tĩnh, lên Đoài, Đoài tan.

58. Ngựa mạnh chẳng quản đường dài,
    Nước kiệu mới biết tài trai anh hùng.
59. Em ơi, anh dặn em này,
    Sông sâu chớ lội, đò đầy chớ đi.
60. Người khôn ăn miếng thịt gà,
    Tuy rằng ăn ít nhưng mà ngon lâu.
61. Người dại ăn trái bồ câu,
    Ăn no bĩnh bầu chẳng biết mùi ngon.
62. Ăn lắm thì hết miếng ngon,
    Nói lắm thì hết lời khôn hóa rồ.
63. Ai ai gương vỡ khó hàn,
    Chỉ đứt khó nối người ngoan khó tìm.
64. Lúc nghèo thì chẳng ai nhìn
    Đến khi đỗ trạng chín nghìn anh em.
65. Lúc nghèo thì chẳng ai màng,
    Làm nên quan cả chán vàn người yêu.
66. Giàu người ta chẳng có tham,
    Khó thì ta liệu ta làm ta ăn.
67. Nghèo thì dễ ở dễ ăn,
    Giàu thì cửa ngáng, cửa ngăn khó vào.
68. Thà rằng ăn bát cơm rau,
    Còn hơn cá thịt nói nhau nặng lời.
69. Trách người một, trách ta mười,
    Bởi ta bạc trước, cho người tệ sau.
70. Của đời cha mẹ để cho,
    Làm không ăn có, của kho cũng rồi.
71. Muốn no thì phải chăm làm,
    Một hạt thóc vàng, chín hạt mồ hôi.
72. Khôn ngoan đá đáp người ngoài,
    Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau.
73. Ai ơi cứ ở cho lành,
    Tu nhân tích đức để dành về sau.
74. Nghèo nhân nghèo nghĩa thì lo,
    Nghèo tiền nghèo bạc chả cho là nghèo.
75. Khôn ngoan ba chốn bốn bề,
    Đừng cho ai lấn chớ bề lấn ai.
76. Thế gian họ nói không lầm,
    Lụa tuy vóc trắng, vụng cầm cũng đen.
77. Tranh quyền cướp nước chi đây,
    Coi nhau như bát nước đầy là hơn.
78. Ở đời phải phải phân vân,
    Cây đa cậy thần, thần cậy cây đa.
79. Cá trong lờ đỏ hoe con mắt,
    Cá ngoài lờ ngúc ngắc muốn vô.
80. Tung tăng như cá trong lờ,
    Trong ra không được, ngoài ngờ là vui.
81. Thương thì củ ấu cũng tròn.
    Không thương thì quả bồ hòn cũng vuông.
82. Năng mưa thì tốt lúc vườn,
    Năng đi năng lại coi thường nhau đi.
83. Yêu ai mọi việc chẳng nề,
    Dù trăm chỗ lệch cũng kê cho bằng.
84. Yêu nhau vạn sự chẳng nề,
    Một trăm chỗ lệch cũng kề cho nhau.
85. Cầm vàng mà lội qua sông,
    Vàng trôi không tiếc, tiếc công cầm vàng.
86. Đi đâu mà vội mà vàng,
    Mà vấp phải đá mà quàng phải dây.
    Thong thả như chúng em đây,
    Thì đá chẳng vấp mà dây chẳng quàng.
87. Thế gian chẳng ít thì nhiều.
    Không dưng ai dễ đặt điều cho ai.
88. Non cao cũng có đường trèo,
    Đường dẫu hiểm nghèo cũng có lối đi.
89. Làm người mà chẳng biết suy,
    Đến khi nghĩ lại còn gì là thân.
90. Làm người suy chín xét xa,
    Cho từng gốc nhọc, cho ra vắn dài.
91. Vịt chê lúa lép không ăn,
    Chuột chê nhà trống ra nằm bụi tre.
92. Thương ai thương cả đường đi,
    Ghét ai ghét cả tông ty họ hàng.
93. Bầu ơi thương lấy bí cùng,
    Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.
94. Thua thì thua mẹ thua cha,
    Cá sinh một lứa ai mà thua ai.
95. Hơn nhau tấm áo manh quần,
    Thả ra bóc trần ai cũng như ai.
96. Hèn mà làm bạn với sang,
    Chỗ ngồi chỗ đứng có ngang bao giờ.
97. Của mình thì giữ bo bo,
    Của người thì thả cho bò nó ăn.
98. Khi vui thì vỗ tay vào,
    Đến khi hoạn nạn thì nào thấy ai.
99. Vai mang túi bạc kè kè,
    Nói quấy nói quá người nghe ầm ầm.
100. Trong lưng chẳng có một đồng,
     Lời nói như rồng cũng chẳng ai nghe.
101. Tằm vương tơ, nhện cũng vương tơ,
     Mấy đời tơ nhện được như tơ tằm.
102. Thế gian lắm chuyện khôi hài,
     Hễ ăn được cá tính bài bỏ nơm.
103. Nước giữa đồng anh chê trong chê đục,
     Nước vũng trâu đằm anh hì hục khen ngon.
104. Một vũng nước trong con cá vùng cũng đục,
     Dầu đỏ như cục son Tàu, gần mực cũng đen.
105. Con chim ham ăn còn mắc cái tròng.
     Người mà ham của sao khỏi mắc vòng gian nan.
106. Nơi nào chí quyết một nơi,
     Làm người nay đổi mai dời sao nên.
107. Chớ thấy áo rách mà cười,
     Cái giống gà nòi, lông nó lơ thơ.
108. Giúp nhau khi đói mới hay,
     Nói chi bù cặp những ngày ấm no.
     Tham vàng phụ nghĩa ai ơi,
     Vàng thời đã hết nghĩa tôi vẫn còn.
109. Chữ rằng họa phúc vô môn,
     Tìm giàu thì dễ tìm khôn khó tìm.
110. Chim quyên xuống đất cũng quyên,
     Anh hùng lỡ vận cũng nguyên anh hùng.
111. Đói cơm hơn kẻ no rau,
     Khó mà quân tử hơn giàu tiểu nhân.
112. Có con hơn của anh ơi
     Của như buổi chợ họp rồi lại tan.
113. Thương thay con cuốc giữa trời,
     Dẫu kêu ra máu có người nào hay.
114. Thương nhau nước đục cũng trong,
     Ghét nhau nước chảy giữa lòng cũng dơ.
115. Khôn thì trong trí lượng ra,
     Dại thì học lỏm người ta bề ngoài.
116. Hoa thơm ai chẳng nâng niu,
     Người khôn ai chẳng kính yêu mọi bề.
117. Hoa thơm ai dễ bỏ rơi,
     Người khôn ai nỡ nặng lời với ai.

118. Thế gian còn dại chưa khôn,
     Sống mặc áo rách, chết chôn áo lành.
119. Nước trong ai chẳng rửa chân.
     Hoa thơm ai chẳng tới gần gốc cây.
120. Khó mà biết lẽ biết trời,
     Biết ăn, biết ở hơn người giàu sang.
121. Ở sao cho vừa lòng người,
     Ở rộng người cười, ở hẹp người chê.
122. Giàu cha giàu mẹ thì mừng,
     Giàu cô, giàu bác thì đừng có trông.
123. Yêu nhau xé lụa may quần,
     Ghét nhau kể nợ kể nần nhau ra.
124. Có đỏ mà chẳng có thơm,
     Như hoa dâm bụt, nên cơm cháo gì.
125. Bạn bè là nghĩa tương tri,
     Sao cho sau trước một bề mới nên.
126. Đồng tiền không phấn không hồ
     Sao mà khéo điểm khéo tô mặt người.
127. Càng thắm thì lại càng phai,
     Thoang thoảng hoa nhài mà lại thơm lâu.
128. Cây cao bóng mát không ngồi
     Ra ngồi chỗ nắng, trách trời không mưa.
129. Mật ngọt càng tổ chết ruồi,
     Những nơi cay đắng là nơi thật thà.
130. Ai ơi chớ vội cười nhau,
     Ngẫm mình cho kỹ trước sau hãy cười
131. Ở nhà nhất mẹ nhì con,
     Ra đường lắm kẻ còn giòn hơn ta.
132. Vì sông nên phải lụy thuyền,
     Những như đường liền, ai phải lụy ai?
133. Kim vàng ai nỡ uốn câu,
     Người khôn ai nỡ nói nhau nặng lời.
134. Giàu đâu đến kẻ ngủ trưa
     Sang đâu đến kẻ say sưa tối ngày.
135. Hoa sen mọc bãi cát lầm,
     Tuy rằng lấm láp vẫn mầm hoa sen.
     Thài lài mọc cạnh bờ sông,
     Tuy rằng xanh tốt vẫn tông thài lài.
136. Cây cao thì gió càng lay,
     Càng cao danh vọng, càng dày gian nan.
137. Trăm năm ai chớ bỏ ai,
     Chỉ thêu nên gấm, sắt mài nên kim.
138. Thương nhau củ ấu cũng tròn Ghét nhau quả bồ hòn cũng méo.
139. Trăng mờ còn tỏ hơn sao,
     Dẫu rằng núi lở còn cao hơn đồi.
140. Sông sâu còn có kẻ dò,
     Lòng người nham hiểm ai đo cho cùng.
141. Lên non cho biết non cao,
     Xuống biển cầm sào cho biết cạn sâu.
142. Mặc ai chác lợi mua danh
     Miễn ta học được đạo lành thì thôi.
143. Ở hiền thì lại gặp lành
     Những người nhân đức trời dành phúc cho.
144. Cây xanh thời lá cũng xanh
     Cha mẹ hiền lành để đức cho con
     Mừng cây rồi lại mừng cành
     Cây đức lắm chồi, người đức lắm con
     Ba vuông sánh với bảy tròn
     Ðời cha vinh hiển đời con sang giàu.
145. Sông Thương nước chảy đôi dòng
     Bên trong bên đục em trông bên nào?
146. Công sinh dục bằng công tạo hóa
     Có mẹ cha, sau mới có chồng
147. Em nhớ khi dìu dắt ẵm bồng
     Nay em lao khổ não nùng, không than.
148. Những người béo trục béo tròn,
     Ăn vụng như chớp, đánh con cả ngày.
149. Những người thắt đáy lưng ong,
     Vừa khéo chiều chồng lại khéo nuôi con.
150. Tốt gỗ hơn tốt nước sơn,
     Xấu người đẹp nết còn hơn đẹp người.
151. Trông mặt mà bắt hình dong,
     Con lợn có béo thì lòng mới ngoan.
152. Vàng thì thử lửa thử than,
     Chuông kêu thử tiếng, người ngoan thử lời.
153. Chì khoe chì nặng hơn đồng,
     Sao chì chẳng đúc nên cồng nên chiêng.
154. Rượu nhạt uống lắm cũng say,
     Người khôn nói lắm dẫu hay cũng nhàm.
155. Đời người có một gang tay,
     Ai hay ngủ ngày còn được nửa gang.
156. Nói lời thì giữ lấy lời,
     Đừng như con bướm đậu rồi lại bay.
157. Thói thường gần mực thì đen,
     Anh em bạn hữu phải nên chọn người.
158. Lời nói chẳng mất tiền mua,
     Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.
159. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây,
     Ăn khoai nhớ kẻ cho dây mà trồng.
160. Người khôn con mắt đen sì,
     Người dại con mắt nửa chì nửa thau.
161. Có bột mới khuấy nên hồ,
     Có vôi có gạch mới tô nên nhà.
162. Cơm ăn ba bữa thì cho,
     Gạo mượn sét chén, xách mo đi đòi.
163. Đò dọc phải tránh đò ngang,
     Ngụ cư phải tránh dân làng cho xa.
164. Muốn máy thì phải có kim,
     Muốn hay ắt phải đi tìm người xưa.
165. Thứ nhất thì tu tại gia,
     Thứ nhì tu chợ, thứ ba tu chùa.
166. Ghét nhau quả bồ hòn cũng vuông.
     Thương nhau quả ấu cũng tròn.
167. Kiến ngãi bất vi vô dõng giả,
     Lâm nguy bất cứu mạt anh hùng.
168. Nhiễu điều phủ lấy giá gương,
     Người trong một nước phải thương nhau cùng.
169. Trách ai đặng cá quên nơm,
     Đặng chim bẻ ná, quên ơn sinh thành.
170. Ăn được, ngủ được là tiên,
     Không ăn, không ngủ mất tiền thêm lo.
171. Ai ơi chớ vội cười nhau
     Cười người hôm trước, hôm sau người cười.
172. Cậy tài, cậy khéo, khoe không,
     Đừng có cậy của đa ngôn quá lời.
173. Của thì mặc của ai ơi,
     Đừng có cậy của coi người như rơm.
174. Con người mất cả lương tâm
     Khác nào ác thú, dã cầm rừng hoang.
175. Con rắn không chân đo năm rừng bảy rú,
     Con gà không vú nuôi chín mười con.

Thành ngữ, ca dao, tục ngữ về đạo đức giả

Bên cạnh việc khuyên bảo con người về đạo đức, lối sống, đạo lý, ông cha ta cũng để lại không ít những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ châm biếm thói đạo đức giả. Chúng ta cùng đọc và chiêm nghiệm để hiểu thêm về con người cũng như cuộc sống hiện thực.

1. Miệng nam mô, bụng bồ dao găm.
2. Khẩu Phật tâm xà.
3. Bụng gian miệng thẳng.
4. Cháy nhà ra mặt chuột.
5. Chém rắn đuổi hươu.
6. Cõng rắn cắn gà nhà.
7. Mười hang ếch cũng gặp một hang rắn.
8. Rắn đổ nọc cho lươn.

9. Vẽ rắn thêm chân.
10. Gắp lửa bỏ tay người.
11. Sông sâu còn có kẻ dò
12. Lòng người nham hiểm ai đo cho cùng.
13. Sông sâu còn thể bắc cầu, lòng người nham hiểm biết đâu mà dò.
14. Học chẳng biết chữ cua chữ còng, nói thì cứ như rồng như rắn.
15. Chê tôm ăn cá lù đù. Chê thằng bụng bự, thằng gù lại ưng.

Những câu ca dao tục ngữ về đạo đức kinh doanh

Kinh doanh cũng cần phải có đạo đức. Trong kho tàng ca dao, tục ngữ mà ông cha ta để lại, rất nhiều câu nói đã đề cập đến vấn đề này.

1. Quen mặt đắt hàng.
2. Buôn có bạn bán có phường.
3. Bán quạt mùa đông, buôn hồng mùa hè.
4. Mua trâu bán chả, mua vải bán áo.
5. Tiền trong nhà tiền chửa, tiền ra cửa tiền đẻ.
6. Treo đầu dê, bán thịt chó.
7. Ăn gian nó giàn ra đấy.
8. Mua bán chợ đen, thân quen nhiều ngách.

9. Chợ đang đông em không toan liệu,
   Chợ tan rồi em bán chịu không ai mua.
10. Đi buôn không lỗ thì lời,
    Đi ra cho biết mặt trời mặt trăng.
11. Chẳng lo bán ế chợ ròng,
    Khách năng qua lại, đói lòng phải mua.
12. Cái vòng danh lợi cong cong,
    Kẻ hòng ra khỏi, người mong bước vào.
13. Vay chín thì phải trả mười,
    Phòng khi túng lỡ có người cho vay.
14. Bánh đúc mà đổ ra sàng
    Thuận anh anh bán, thuận nàng nàng mua.
15. Phước đức quý hơn bạc vàng
    Mấy người gian ác giàu sang ích gì?
16. Dò sông, dò bể, dò nguồn,
    Biết sao được bụng lái buôn mà dò.

Ca dao, tục ngữ về đạo đức, lối sống hay đạo lý sống là những kinh nghiệm được ông cha ta đúc kết qua nhiều thế hệ. Hy vọng, qua việc tìm hiểu, bạn sẽ thu được nhiều bài học quý giá.

Đừng quên cập nhật liên tục những bài viết mới nhất, hấp dẫn nhất tại VOH Thường thức.