Lắt léo chữ nghĩa: 'Mạn tính' hay 'mãn tính'?

admin

Do căn bệnh mạn tính và căn bệnh mạn tính đều là kể từ Hán Việt nên tất cả chúng ta cần thiết tìm hiểu xuất xứ kể từ Hán ngữ. Cần nhấn mạnh vấn đề rằng, người Trung Quốc dùng cụm kể từ 慢性病 (mànxìngbìng), phát âm theo dõi âm Hán Việt là mạn tính căn bệnh chứ không cần nên là mạn tính căn bệnh.

Theo Khang Hi tự động điển, chữ 慢 đem 3 phiên thiết, đều mang đến âm phát âm là mạn 縵 (nghĩa là chữ 慢 cần thiết trị âm là mạn chứ không cần nên âm khác). Mạn 慢 Có nghĩa là chậm; mạn tính 慢性 đem 2 nghĩa thường thì là tính kiên trì và tính chậm trễ. Riêng nhập nó học tập, căn bệnh mạn tính là căn bệnh tiến thủ triển đủng đỉnh (dần dần dần và kéo dài), thời hạn căn bệnh kể từ 3 mon trở lên trên, còn cụm kể từ 慢性毒藥 (mạn tính độc dược) tức là dung dịch độc có công dụng đủng đỉnh.

Trong giờ đồng hồ Việt, định nghĩa căn bệnh mạn tính ứng với giờ đồng hồ Anh là Chronic condition; giờ đồng hồ Pháp là Maladie chronique; Tây Ban Nha là Enfermedad crónica và Bồ Đào Nha là Doença crônica… Những thuật ngữ này đều phải có cơ hội hiểu tương tự động như 慢性病 (mạn tính bệnh).

Vậy, nếu như ghi chép là căn bệnh mạn tính đem đúng mực không? Xin thưa, nhập Hán ngữ đem những chữ phát âm là mãn (满,滿,矕,螨,蟎,襔), tuy nhiên toàn bộ đều không tồn tại nghĩa phù phù hợp với cơ hội hiểu căn bệnh tiến thủ triển dần dần và kéo dãn dài như vừa vặn nêu. Còn xét về chữ Nôm, phụ thân ông tao vẫn mượn y nguyên cơ hội ghi chép chữ mạn (慢) nhập Hán ngữ và cũng chú tức là đủng đỉnh. Ví dụ: Mạn hạ lai (chậm lại); mạn xa thẳm (xe chững lại hoặc ngừng); mạn kính đầu (hình chụp chậm)… Riêng về chữ mãn thì đem 2 cơ hội ghi chép là 满 và 滿 - cũng đều mượn kể từ Hán ngữ, Có nghĩa là ăm ắp, chật, hết…, chẳng tương quan gì với cơ hội hiểu căn bệnh mạn tính kể bên trên.

Nhìn công cộng, nên thống nhất cơ hội gọi là căn bệnh mạn tính, vì thế đấy là thuật ngữ đúng mực, tránh việc dùng “bệnh mãn tính” hoặc gật đầu cả nhì cơ hội đều đích thị. Tại sao?

Trong Danh mục căn bệnh theo dõi chuyên điều trị của Sở Y tế, đem 9 mục đều ghi là mạn tính chứ không cần nên là mạn tính. Ví dụ: viêm gan dạ vi rút B (hoặc C) mạn tính; căn bệnh phổi ùn tắc mạn tính; suy thở mạn tính; viêm tuyến giáp mạn tính; loét mạn tính da; viêm ống kẽ thận mạn tính… (trích Thông tư số 34/2013/TT-BYT ngày 28.10.2013 của Sở Y tế Ban hành hạng mục căn bệnh cần thiết chữa trị lâu năm ngày).

Dĩ nhiên, đem những căn bệnh ko kèm cặp thuật ngữ mạn tính, tuy nhiên nhập ngành nó, bọn chúng vẫn chính là căn bệnh mạn tính, ví dụ những căn bệnh thông thường gặp gỡ như căn bệnh Alzheimer và thất lạc trí nhớ; viêm khớp; hen suyễn; ung thư; xơ nang; căn bệnh tè đường; động kinh; căn bệnh tim; HIV/AIDS; rối loàn thể trạng (lưỡng vô cùng, rối loàn tinh thần và trầm cảm); nhiều xơ cứng; căn bệnh Parkinson… (theo VINMEC).

Tóm lại, thuật ngữ căn bệnh mạn tính là chuẩn chỉnh xác. Xin sung sướng lòng bỏ lỡ cơ hội ghi chép căn bệnh mạn tính vì thế đấy là cơ hội dùng kể từ sai, tránh việc tiến công đồng, gật đầu cả hai cơ hội mạn mãn đều phải có nghĩa như nhau.